Portal Promocji Eksportu

Trzy dni wcześniej – 29 grudnia 2014 r. litewski parlament przyjął projekt budżetu, po raz pierwszy obliczonego we wspólnej walucie. Przychody rządu oraz samorządów, wliczając 2,321 mld euro wsparcia z funduszy unijnych, są planowane na poziomie 9,255 mld euro. To o 5,9 proc. więcej niż w bieżącym roku. Wydatki, łącznie ze środkami unijnymi, wyniosą 9,597 mld euro i będą o 7 proc. wyższe niż w roku 2014. Deficyt budżetowy ma wynieść 342,4 mln euro, natomiast deficyt całego sektora finansów publicznych jest szacowany na 1,2 proc. PKB. W 2013 roku litewska gospodarka urosła o 3,3 proc. 

W strukturze PKB Litwy za 2012 r. dominowało: budownictwo 14,3 proc., procesy przemysłowe 13,1 proc., usługi ubezpieczeniowe i finansowe 9,1 proc., transport i hotelarstwo 7,8 proc., usługi edukacyjne 2,7 proc. i rolnictwo – 2,5 proc. udziału.

W 2013 roku największy wpływ na wzrost gospodarki Republiki Litewskiej miał popyt wewnętrzny. W najbliższym okresie jest oczekiwany jeszcze wyższy wzrost popytu wewnętrznego. Znaczny wpływ na wzrost gospodarki wywiera również konsumpcja gospodarstw domowych, głównie dzięki zwiększonym przychodom finansowym z pracy i majątku. W 2013 r. zostało podwyższone minimalne wynagrodzenie pracownicze, z czego skorzystało niemal 20 proc. zatrudnionych. Ponadto, podwyższenie płacy minimalnej skutkowało podwyższeniem poziomu przeciętnego wynagrodzenia o 2 proc.

Dodatni wpływ na konsumpcję prywatną ma również nieznaczny wzrost cen, gdyż poziom realnie dysponowanych przychodów jedynie nieznacznie odbiega od wartości nominalnych.

Wskaźniki makroekonomiczne gospodarki

Przez wiele lat gospodarla Litwy rosła w tempie 7-10 proc. Od 2000 roku PKB zwiększył się o ponad 70 proc. Wzrost odnotowały wszystkie działy gospodarki, jednak najszybciej rosła branża budowlana. Symptomy spowolnienia pojawiły się na przełomie roku 2007 i 2008 r. Widać to było przede wszystkim w rosnącej inflacji. W 2008 roku, wskutek światowego kryzysu, spadła dynamika wzrostu PKB i wzrosła liczba bankructw. W roku 2009 dochód narodowy spadł o prawie 15 proc., a bezrobocie wzrosło do 13,8 proc. z 5,8 proc. w 2008 roku.  W 2010 roku stopa bezrobocia na Litwie sięgnęła 17,8 proc., ale potem sukcesywnie malała, osiągając w 2013 roku poziom 11,8 proc.

Rosnąca w ostatnich latach aktywność gospodarcza kraju stanowi zachętę dla przedsiębiorców do inwestowania np. w przemysł, gdzie poziom wykorzystania zdolności produkcyjnych rośnie i przekracza średnią wartość tego wskaźnika za cały okres od początku prowadzenia takich kalkulacji.

W 2013 r. nastąpił wzrost inwestycji na zakup maszyn i urządzeń, co miało istotny wpływ na koszty, ale odnotowany 40-proc. wzrost inwestycji w środki transportu spowolni lub nawet się zmniejszy. Wydatki na środki transportu w 2013 r. były uwarunkowane oczekiwaniami na wejście w życie nowych norm środowiskowych (EURO 6) oraz prognozowanym wzrostem cen środków transportu do przewozu ładunków.

Struktura wydatków inwestycyjnych w państwie w kolejnych latach się zmieni również w sektorze rządowym, gdzie inwestycje nie wzrastały, jednak realizacja nowych programów rządowych zakłada znaczne nakłady inwestycyjne.

Wartość eksportu rośnie z roku na rok, jednak korygując dane z uwzględnieniem czynnika sezonowego, należy zauważyć, że w ostatnim okresie wzrost eksportu był minimalny. Dalszy wzrost jest niemożliwy bez znacznej poprawy sytuacji gospodarczej w państwach-partnerach wymiany gospodarczej – gdzie realny wzrost PKB w ostatnim roku był niższy niż poprzednio.

Litewskie towary i usługi, których ceny uzależnione są od cen surowców, stanowią znacznie większą część koszyka konsumenckiego niż w państwach rozwiniętych. Dlatego odnotowano tak niską stopę inflacji. Inflacja średnioroczna w 2014 r. wyniosła ok. 1,5 proc.

Mimo że gospodarka strefy euro (głównych partnerów w handlu zagranicznym Litwy) odnotowała pierwsze wzrosty, nie zapewnia to dodatkowych rynków zbytu dla towarów i usług litewskich. Tendencje współpracy gospodarczej z Rosją i Białorusią również nie napawają optymizmem. Ponadto, konkurencyjność przedsiębiorstw litewskich zmalała z powodu podwyższenia płac pracowniczych oraz kosztów energii. Mimo znacznego bezrobocia w kraju, w niektórych sektorach odczuwalny jest brak wykwalifikowanej siły roboczej.

Handel, przemysł

Ożywienie w handlu detalicznym nakręca gospodarkę od wewnątrz. Wzrost obrotów w II kwartale 2013 r. o 6,3 pkt proc. oc. (z uwzględnieniem inflacji) jest najlepszym tego przykładem. Ponadto, przewodniczenie Litwy w Radzie Unii Europejskiej i towarzyszące temu przedsięwzięcia znacznie polepszyły wyniki finansowe sektora zakwaterowania i wyżywienia.

Produkcja przemysłowa w cenach porównywalnych na koniec 2013 r. rosła w tempie kilku procent z miesiąca na miesiąc (np. w stosunku październik do września – wzrost o 5,9 proc.). W rekordowym październiku największe wzrosty odnotowano w produkcji przemysłu farmakologicznego – 4,4-krotnie; produkcji pozostałych środków transportu i urządzeń (56,5 proc.), produkcji środków transportu, drogowego oraz naczep (50,3 proc.), produkcji wyrobów ze skóry(25,7 proc.), produkcji wyrobów z drzewna, z wyłączeniem mebli (20,2 proc.), produkcji wyrobów z metalu, z wyłączeniem maszyn i urządzeń (16,5 proc.), produkcji urządzeń elektrycznych (16,4 proc.) oraz produkcji mebli (15,5 proc.).

W okresie styczeń-październik 2013 r. odnotowano wzrost produkcji przemysłowej o 4,6 proc. w porównaniu z ubiegłym rokiem (w cenach porównywalnych). Mimo spadku dynami rozwoju poszczególnych sektorów nie należy wyciągać wniosku o panującym w nich kryzysie, gdyż z jednej strony dalszy rozwój jest niekorzystny ze względu na problemy panujące na głównych rynkach zbytu, z drugiej zaś strony trudno odnotowywać stałe wzrosty po osiągnięciu wysokiego poziomu odniesienia statystycznego. Ponadto, zdolności produkcyjne osiągnęły swój poziom przedkryzysowy, dlatego dalszy ich rozwój wymaga znacznych nakładów inwestycyjnych.

Zauważalny w 2013 r. był również wzrost wydobycia w sektorze eksploatacji kopalni odkrywkowych. W okresie styczeń-październik 2013 r. odnotowano wzrost o 12,5 proc. (eliminując efekt sezonowości – 12,7 proc.).